Was bedeutet es, zu schreiben? Helfen Literaturpreise dabei, die eigenen Ziele zu erreichen? Wie ist der Weg zur ersten Buchpublikation? Im Rahmen der Veranstaltungen zum 100-jährigen Jubiläums des Kunstvereins Circolo - lia mostra d'ert spricht Nadia Rungger mit der Bibliothekarin Rita Lovas über die Leidenschaft des Schreibens und liest nach dem Gespräch ladinisch- und deutschsprachige Gedichte vor.
ON AIR am Mittwoch, 10. Juni um 11:00 Uhr und am Samstag, 13. Juni um 16:00 Uhr auf Radio Gröden.
Neuerscheinung: Das Blatt mit den Lösungen von Nadia Rungger erscheint im September 2020 im A. Weger Verlag.
Pudёsses’a nes cunté plu avisa coche ie nasciuda ti gran pascion per la leteratura?
Bel da pitla lijovi scialdi gёn, y a scola fova l plu bel duvier per mé chёl, de messёi se nventé na storia. Ie me lecorde mo avisa, che la maestra de tudёsc me ova dit n iede, che la ti ova liet dant mi storia a si mutons, coche na storia dla bona nuet. Chёl fova propi n gran cumplimёnt per mé, plu grant de na bona nota. Liejer dant na storia a zachei uel dì che l à fat plajёi a la liejer y che l fej plajёi a la cunté inant. Nscila ei scumencià a scrì deplù y a mandé ite mi tesć pra cuncorsc letereres, a crì pusciblteies per publiché mi stories, per les purté dant a n publich. Nscila ie nasciuda la pascion per l scrì. Dantaldut se tratel ёnghe de na gran ueia de partì si pensieres cun d’autra persones. Sce n dij pascion dl scrì, pona pensun al scrì su zeche, ma cie iepa l scrì? L scrì scumencia bel scialdi dant, cun n pensier, cun na idea, cun l refleté sun chёl che ie ntёur a nёus. L ie perdrёt ёnghe bel lait tla parola dl scrì: sce n ti cёla avisa, iel lait crì. Per mé ie la pascion dl scrì mpue sciche na pascion dl crì, n debujёn dl crì.
Ciun ie pa ti genere leterer y ciuna fova pa ti esperienzes nchina śёn?
Ie é scumencià scrijan stories curtes y śёn scriji ёnghe gёn cunties mpue plu longes o poejies. La forma dla poejia ie zeche che me sfida a cunté de n sentimёnt, de n mumёnt o ёnghe mé de na sensazion cun puecia paroles. Mpue, sciche sce n artist messёssa depёnjer n cheder cun puec culёures. Ie pёnse che te chёsc lascé demez possen abiné na gran forza y na gran creatività. Y n cheder cun puech culёures ie plu sterch, sciche la poejies. Y scrì na poejia ie ёnghe zech, che me dà na gran liedёza. Ma unfat, sce scrije lirica o prosa, ie ti cёle for gёn al sonn dla paroles y al ritmo dla frasa y nia mé a si senificat. Ie pёnse che n possa scrì stories sun uni argumёnt. L ne muessa nie vester zeche de mpurtant, ajache l devёnta mpurtant, ntan che l scrij y chёl ie ёnghe l bel dl scrì. N possa scrì na poejia sun na spina dal ega, sun na furmia, sun la rissa ghiela dan nёus canche aspiton dala stazion dla ferata. Dut possa vester poetich, sce nёus son boni de udёi la poejia tla cosses.
Ie sé che te es bel abù recunescёnzes, juda pa chёl a realisé ti traverc?
Dessegur. L ne ie nia for saurì a ti mustré chёl che n a scrit a d’autra persones. Dantaldut al scumenciamёnt ovi mpue tёma a me giaurì a n publich, tёma da la critica. Nsci fovel per mé suvёnz plu saurì de ti dé mi tesć a persones che ne cunёsce nia, a na giuria de n cuncors leterer per ejёmpl. É scumencià a mandé ite mi stories pra cuncorsc. Mi prim pest ei giatà cun seidesc ani, l fova n cuncors leterer ladin. L segondo pest fova l ann do pra n cuncors de na zità tl’Austria, PERGamenta. Nscila inant ei giatà n valguna recunescёnzes, ёnghe internazioneles, coche l pest Merano-Europa dl ann 2017. Uni pest ie stata na gran sodisfazion per mé y l me à judà a crёscer inant y a crёier deplù te mi scrì. A na cёrta maniera me à chisc pesć ёnghe giaurì l mond leterer y mustrà ciche l uel di de scrì, publiché, purté dant si stories. Ie é mparà a cunёscer d’autri scritёures y é udù che chёsta ie mi streda. Ora dl scrì se a furmà zeche che ie essenziel per mé.
Ie sé che te es n proiet nuef, pudёsses’a nes cunté plu avisa de chёsc proiet?
Mi proiet ie na prima publicazion, n liber cun mi stories y poejies. La idea ie nasciuda ajache suvёnz do na manifestazion leterera ie ruvà ca zachei da mé y me a damandà, ulache n possa liejer mi stories. Ie ove bel dan n valgun ani fat n sito web, sun chёl che mёte su stories, la dates de la manifestazions y nsci inant. Mi stories fova scenó for publichedes te antologies o zaites letereres. Sambёn iel n gran unёur, sce n possa publiché si poejies te zaites letereres, ma ie sentive l debujёn de fé n liber de mi scric. L liber unirà ora de setember, l titul ie Das Blatt mit den Lösungen. La zedula cun la soluzions. L se trata de poejies y stories per tudёsc y n valguna poejies per ladin cun la traduzion, ajache l scrì per ladin fej ёnghe pert de mé. N valguna stories à venciù n pest leterer, n valgunes ei ёnghe scrit da permò. L ie mi prima publichazion y ie muesse ben dì che l ie n gran lёur, ma l ie n lёur che me sa bel y che feje scialdi gёn. L ie n proiet che me sta scialdi a cuer. Ie é cris ora l titul Das Blatt mit den Lösungen ajache é udù che te mi stories iel suvёnz personajes, che ruva a n pont te si vita, ulache i muёssa to na dezijion. Chёl ie zeche, che uni un de nёus cunёsc: te n colp iel doi, trёi, cater stredes, y nёus messon crì ora na direzion. Ciuna soluzion ie pa la drёta? Dal pa una na soluzion, o dal pa de plu? N personaje te mi storia Bon viac ruva da na ncrujeda y fej n valgun vares de reviers. Ma nia ajache l zed o ajache l ne uel nia tò na dezijion, ma ajache uni tant adroven mpue de lerch per tò sgors y jì inant. Cun chёsc proiet dla prima publicazion ei ёnghe ie mpue la sensazion de tò sgors.
Kommentar schreiben